Zarobki w lekkoatletyce to temat znacznie mniej oczywisty niż w popularnych medialnie sportach zespołowych (piłka nożna, siatkówka, koszykówka) czy nawet w indywidualnych dyscyplinach widowiskowych (tenis, sporty motorowe). Choć lekkoatletyka pozostaje niekwestionowaną „królową sportu”, to zdecydowana większość zawodników w Polsce nie może liczyć na spektakularne zarobki. Poniżej przedstawiamy, w jaki sposób lekkoatleci w Polsce osiągają dochody oraz jakie kwoty wchodzą w grę.
1. Główne źródła dochodów lekkoatlety
- Stypendia sportowe
- Ministerialne / samorządowe: Zawodnicy osiągający określone wyniki (np. miejsca w czołówce mistrzostw Polski, Europy, świata) mogą otrzymywać stypendia przyznawane przez Ministerstwo Sportu i Turystyki oraz samorządy (gminy, miasta, województwa).
- Kwoty takich stypendiów wahają się zazwyczaj od kilkuset do kilku tysięcy złotych miesięcznie – w zależności od rangi osiągnięć (medal mistrzostw Europy / świata / igrzysk olimpijskich) czy priorytetów danego samorządu.
- Są to dość stabilne środki, zapewniane na czas określony (np. na rok), pod warunkiem utrzymania wyników sportowych.
- Wsparcie klubu i związków sportowych
- Polski Związek Lekkiej Atletyki (PZLA) oferuje najlepszym zawodnikom programy szkoleniowe oraz dopłaty do zgrupowań czy sprzętu.
- Część zawodników podpisuje umowy z wojskowymi lub policyjnymi klubami sportowymi (np. Zawisza Bydgoszcz, WKS Śląsk Wrocław), które gwarantują stałe zatrudnienie (etat sportowy) i wynagrodzenie w zamian za reprezentowanie barw klubu na zawodach.
- Nagrody i premie za wyniki
- Mistrzostwa Polski: Zwycięzcy lub medaliści krajowych mistrzostw mogą liczyć na nagrody finansowe – często jednak nie są to wysokie kwoty (zwykle od kilkuset do kilku tysięcy złotych).
- Mistrzostwa Europy, Mistrzostwa Świata, Igrzyska Olimpijskie: Zawodnicy zdobywający medale otrzymują dodatkowe premie z PZLA lub Ministerstwa Sportu. Kwoty te, zwłaszcza za medal olimpijski, potrafią sięgnąć kilkudziesięciu tysięcy złotych, a czasem więcej, jeśli doliczymy nagrody od sponsorów bądź bonusy samorządowe.
- Diamentowa Liga i inne międzynarodowe mityngi: Czołowi lekkoatleci, zwłaszcza z renomą międzynarodową, biorą udział w prestiżowych zawodach (np. Diamentowa Liga, World Indoor Tour), gdzie nagrody za wysokie miejsca mogą wynosić od kilku do kilkunastu tysięcy dolarów za start. Jednak kluczowy jest tutaj poziom sportowy i medialność dyscypliny (np. biegi sprinterskie, skok o tyczce czy rzuty).
- Kontrakty sponsorskie i reklamy
- Zawodnicy najbardziej rozpoznawalni (np. medaliści olimpijscy, mistrzowie świata i Europy) mogą liczyć na wsparcie indywidualnych sponsorów (producenci sprzętu sportowego, firmy ubezpieczeniowe, banki, spółki Skarbu Państwa).
- Kontrakty takie mogą opiewać na kilkadziesiąt lub nawet kilkaset tysięcy złotych rocznie w przypadku sportowców znajdujących się w ścisłej światowej czołówce lub reprezentujących dużą wartość marketingową (ambasador marki).
- Część lekkoatletów uzyskuje też dochody dzięki udziałowi w kampaniach reklamowych czy promocyjnych, zwłaszcza jeśli dysponują wysoką „rozpoznawalnością” w mediach tradycyjnych i społecznościowych.
- Praca etatowa / dodatkowa działalność
- Wielu zawodników, zwłaszcza ci spoza ścisłej czołówki, łączy karierę sportową z pracą na etacie, w niepełnym wymiarze lub prowadzi własną działalność gospodarczą (np. szkolenia, usługi trenerskie, warsztaty z fitnessu, dietetyki).
- Niektórzy korzystają z tzw. „etatów sportowych” w służbach mundurowych (Wojsko Polskie, Policja, Straż Pożarna), które dają stabilność finansową i możliwość trenowania w ramach służby.
2. Przykładowe widełki zarobków
2.1. Ścisła czołówka (medaliści imprez międzynarodowych)
- Mogą liczyć na łączny przychód w wysokości kilkudziesięciu do nawet kilkuset tysięcy złotych rocznie.
- Pojedyncze premia za medal MŚ czy IO, kontrakty sponsorskie, stypendia ministerialne – to główne filary ich budżetu.
- Szczególnie utytułowani zawodnicy (np. gwiazdy rzutów – Anita Włodarczyk, Paweł Fajdek, biegów średnich – Adam Kszczot, Marcin Lewandowski, czy skoku o tyczce – Piotr Lisek, a także medaliści olimpijscy w chodzie sportowym) w najlepszych latach kariery są w stanie osiągnąć zarobki rzędu nawet kilkuset tysięcy złotych (dodając reklamę, Diamentową Ligę, bonusy za wyniki).
2.2. Solidna krajowa czołówka (medaliści mistrzostw Polski, zawodnicy kadry narodowej)
- Ich roczne dochody – głównie ze stypendiów, pomniejszych startów międzynarodowych i sporadycznych nagród – często mieszczą się w przedziale 20–60 tys. zł rocznie (nie licząc ewentualnej pracy dodatkowej).
- Większość z nich musi poszukiwać dodatkowych źródeł finansowania, podejmować pracę zawodową, dorabiać prowadzeniem treningów personalnych lub korzystać ze wsparcia rodziny i sponsorów lokalnych.
2.3. Zawodnicy ligowi / młodzieżowcy / amatorzy
- W lekkiej atletyce funkcjonują również tzw. kluby ligowe, jednak systemy rozgrywek ligowych (poza drużynowymi mistrzostwami Polski czy mityngami klubowymi) nie zapewniają regularnych pensji jak w sportach zespołowych.
- Młodzieżowcy i amatorzy często działają na zasadzie zwrotu kosztów treningów, zgrupowań czy drobnych stypendiów z uczelni (np. AZS – Akademicki Związek Sportowy).
- Zarobki stricte z lekkiej atletyki są w tych kategoriach minimalne lub bliskie zeru, więc nierzadko jest to działanie czysto pasjonackie.
3. Bonusy za sukcesy
W Polsce istnieją specjalne systemy nagradzania za medale w imprezach rangi mistrzowskiej. Przykładami mogą być:
- Igrzyska Olimpijskie: Premie od PKOl (Polskiego Komitetu Olimpijskiego), Ministerstwa Sportu oraz czasem dodatkowe nagrody od sponsorów czy samorządów. Za złoty medal olimpijski polscy sportowcy mogą liczyć na łączne bonusy o wartości nawet kilkuset tysięcy złotych, choć dokładne kwoty zmieniają się na przestrzeni lat i zależą od obowiązujących regulacji.
- Mistrzostwa Świata, Mistrzostwa Europy: PZLA przyznaje zawodnikom premie finansowe, które stanowią dodatkową gratyfikację za wyniki.
4. Wyzwania finansowe lekkoatletów
- Koszty szkolenia i sprzętu: Choć lekkoatletyka nie jest tak kosztowna jak np. sporty motorowe, wymaga nakładów na obozy treningowe (często w ciepłych krajach), opiekę fizjoterapeutów, dietetyków, suplementację, a także specjalistyczne obuwie czy sprzęt (rzuty, skoki).
- Brak regularnych, wysokich ligowych pensji: Większość finansowania zależy od wyników i stypendiów, co bywa niepewne przy kontuzjach czy spadku formy.
- Niska medialność poza wielkimi imprezami: Lekkoatletyka zyskuje dużą popularność podczas mistrzostw świata, Europy czy igrzysk olimpijskich. Poza tym okresem zainteresowanie sponsorów i mediów jest znacząco mniejsze, co utrudnia pozyskanie stałych kontraktów.
- Konieczność łączenia kariery ze studiami lub pracą: Wiele młodych talentów rezygnuje z dalszego rozwoju sportowego z uwagi na brak stabilności finansowej w lekkiej atletyce.
5. Podsumowanie
- Lekkoatletyka w Polsce, mimo bycia „królową sportu”, nie gwarantuje masowych wysokich zarobków.
- Czołowi reprezentanci – szczególnie medaliści imprez międzynarodowych – mogą osiągać dochody rzędu kilkudziesięciu do kilkuset tysięcy złotych rocznie, głównie dzięki stypendiom, kontraktom sponsorskim, nagrodom za medale oraz startom w prestiżowych mityngach.
- Szersza grupa kadrowiczów i solidnych zawodników mistrzostw Polski często musi uzupełniać budżet poprzez dodatkową pracę lub stypendia samorządowe, a ich roczne zarobki z lekkiej atletyki wynoszą zwykle od 20 do 60 tysięcy zł.
- Amatorzy i młodzieżowcy zazwyczaj nie uzyskują znaczących dochodów z lekkiej atletyki i traktują trening jako pasję lub inwestycję w rozwój, licząc na przyszłe sukcesy.
Choć ciężka praca i wieloletnie treningi mogą w lekkiej atletyce doprowadzić na sam szczyt – a wraz z nim do realnych zysków finansowych – to dla znakomitej większości zawodników sport ten pozostaje źródłem umiarkowanego zarobku, wspieranego przez pasję i determinację do reprezentowania kraju na arenie międzynarodowej.